Πύργος

Ο Πύργος είναι η μεγαλύτερη κωμόπολη της Τήνου. Είναι κτισμένος σε χαμηλό υψόμετρο και περιβάλλεται από τις πλαγίες των βουνών Μιροβίγλια, Πατέλα, Κακιά Σκάλα και Προφήτη Ηλία. Χρονολογικά είναι ο παλαιότερος οικισμός της περιοχής και ανάγεται στο μεσαίωνα. Σήμερα αποτελεί την έδρα της Κοινότητας Πανόρμου.

Η οικονομική και καλλιτεχνική ακμή του χωριού, αλλά και της ευρύτερης περιοχής ξεκινά το 18ο και διαρκεί ως τις αρχές του 20ου αιώνα. Την εποχή αυτή ανθίζει η ναυτιλία και το εμπόριο, αρχίζει η εκμετάλλευση των μαρμάρων από τα λατομεία και δημιουργούνται τα πρώτα εργαστήρια μαρμαροτεχνίας. Στον Πύργο γεννιούνται σημαντικότατοι καλλιτέχνες της σμίλης και του χρωστήρα. Από εδώ ξεκίνησε ο αγώνας της απελευθέρωσης του νησιού από την τουρκική σκλαβιά.

Ο οικισμός αποκαλείται υπαίθριο μουσείο αναλλοίωτης παραδοσιακής κυκλαδικής αρχιτεκτονικής. Περίθυρα, υπέρθυρα, ανάγλυφα στολίδια στους τοίχους των κτηρίων και στους πλακόστρωτους δρόμους είναι μόνο μερικά από τα παραδοσιακά του στοιχεία. Κοσμήματα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αποτελούν οι ενοριακοί ναοί του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Δημητρίου, καθώς και οι επιπλέον 12 μικρότερες εκκλησίες. Χαρακτηριστική είναι και η πλακόστρωτη πλατεία με τον αιωνόβιο πλάτανο και τη μνημειακή μαρμάρινη κρήνη, όπου σε δύο κάθετες στήλες αναφέρονται τα ονόματα των Αγωνιστών της Ελευθερίας και των Ιεροφάντων της Τέχνης.

Στα αξιοθέατα του Πύργου συμπεριλαμβάνονται οι οικίες του Γιαννούλη Χαλεπά και του Νικηφόρου Λύτρα, καθώς και το μουσείο Πανορμιτών καλλιτεχνών. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το κοιμητήριο που έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο και περιλαμβάνει σπουδαία μαρμάρινα γλυπτά, προτομές και ανάγλυφες επιτύμβιες πλάκες. Ακόμη στον οικισμό λειτουργούν η Σχολή Καλών Τεχνών Πανόρμου Τήνου, αλλά και αρκετά εργαστήρια μαρμαρογλυπτικής και ξυλογλυπτικής.

Επίσης υπάρχουν ταβέρνες, καφενεία, πλήρης αγορά, ενοικιαζόμενα δωμάτια και μαγαζάκια με τοπικά εδέσματα.

Ο Όρμος Πανόρμου είναι μια ιδιαίτερα γραφική σκάλα και ουσιαστικά αποτελεί το επίνειο του Πύργου.

Λόγω της γεωγραφικής του θέσης, ο Πάνορμος ήταν σημαντικό λιμάνι την εποχή των ιστιοφόρων. Εδώ, μεγάλα καράβια φόρτωναν τα ξακουστά μάρμαρα της Τήνου, με προορισμό όλα τα μεγάλα κέντρα. Η τουριστική ανάπτυξη του τόπου, εάν και σημαντική, είναι ομαλή και δεν έχει επηρεάσει ούτε τον παραδοσιακό χαρακτήρα, αλλά ούτε και την ηρεμία του τόπου.

Στον παραθαλάσσιο οικισμό λειτουργούν εστιατόρια, καφενεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και μαγαζάκια. Η παραλία της περιοχής είναι μικρή, με υγρή άμμο, βρίσκεται στη δυτική πλευρά του οικισμού και ονομάζεται Σταφίδα. Μια λιμνούλα κοντά στην ακροθαλασσιά συγκεντρώνει πάπιες, χελώνες και ψαράκια.

Η περιοχή είναι πλήρως τουριστικά ανεπτυγμένη, με ταβέρνες, ενοικιαζόμενα δωμάτια, μαγαζιά, mini markets κλπ.

Βεναρδάδος

Ο Βεναρδάδος είναι ένα μικρό χωριουδάκι, κτισμένο αμφιθεατρικά στην πλαγιά ενός λόφου. Αποτελεί τον τόπο καταγωγής αρκετών γνωστών καλλιτεχνών.

Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου είναι ένα από τα κοσμήματα του οικισμού. Αξιόλογο είναι και το μικρό εξωκλήσι του Αγίου Φανουρίου, που φιλοτέχνησε ο κορυφαίος σύγχρονος Βεναρδανός ζωγράφος, Νικόλαος Γαΐτης.

Καρδιανή

Η καταπράσινη Καρδιανή είναι πανοραμικά κτισμένη στην πλαγία του βουνού Πατέλες, σε υψόμετρο 260 μέτρων. Το όνομά της είναι προσωνύμιο της Παναγίας.

Ο οικισμός δημιουργήθηκε την περίοδο 1670 έως 1690, από κατοίκους διάφορων περιοχών του νησιού, οι οποίοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τους τόπους τους, πιθανότατα εξαιτίας επιδημίας πανούκλας. Το γεγονός αυτό δικαιολογεί τη συνύπαρξη Ορθοδόξων και Καθολικών στο χωριό.

Η επιλογή του τόπου έγινε με κριτήρια τα άφθονα νερά, αλλά και τις κοντινές γεωργικές εκτάσεις.Ωστόσο, η περιοχή της Καρδιανής κατοικούνταν από την αρχαιότητα. Ανασκαφές που έγιναν στις αρχές του 20ού αιώνα έφεραν στο φως ένα γεωμετρικό οικισμό. Τα ευρήματα μεταφέρθηκαν σε μουσεία της Τήνου και της Αθήνας, ενώ τα ερείπια των κτισμάτων θάφτηκαν και πάλι κάτω από τα χωράφια.

Επίσης, έξω από τα όρια του σημερινού χωριού βρέθηκαν έξι τάφοι και πολλά άλλα σημαντικά αρχαία αντικείμενα, όπως ένας νεολιθικός πέλεκυς, πιθάρια, κοσμήματα κ.ά.

Επιπρόσθετα, κειμήλια αποδεικνύουν πως ο τόπος κατοικήθηκε και κατά τους κλασικούς και βυζαντινούς χρόνους.Τα πανύψηλα πλατάνια, τα δίπατα σπίτια, οι λουλουδιασμένες αυλές, τα γραφικά σκαλοπάτια, τα σοκάκια, οι καμάρες, και τα παλιά πλυσταριά συνθέτουν ένα πανέμορφο κυκλαδικό τοπίο.

Η θέα του χωριού είναι εξίσου εντυπωσιακή, καθώς βλέπει στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου, ενώ μια κατάφυτη ρεματιά διασχίζει τον οικισμό και καταλήγει στον Όρμο Γιαννάκη.

Ιδιαίτερα γραφική είναι η κεντρική πλατεία, με τα ψηλά κυπαρίσσια, το σιντριβάνι με τα ζωντανά χρυσόψαρα και τους τέσσερις μαρμάρινους βάτραχους, που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Πέτρος Δελατόλας, το 1970.

Κοσμήματα του οικισμού αποτελούν οι μεγάλες εκκλησιές της Αγίας Τριάδας (Ορθόδοξη), της Κοίμησης της Θεοτόκου και της Παναγίας της Κιουράς (Καθολικές).

Επίσης, στην Καρδιανή λειτουργεί καφενείο - ταβέρνα, παντοπωλείο και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Για περισσότερες φωτογραφίες από τα χωριά της Τήνου, κλικ εδώ!